Coraz więcej migrantów zastanawiają się nad założeniem własnej działalności gospodarczej. Jednak że nie wszystkie z nich mają pewność, że ich pomysł na biznes osiągnie sukces lub nie chcą mieć do czynienia z biurokracją i podatkami podczas zakładania działalności gospodarczej. To właśnie w takich przypadkach decydują się na działalność nierejestrowaną. Czym jest, kto i jak może założyć i jakich zarobków można się spodziewać wybierając tę opcję prowadzenia działalności na zlecenie Fundacji Ukraina wyjaśni doradca podatkowy Jan Pietrzak. Zapraszamy do lektury artykułu.
W kwietniu 2018 r. pojawiła się w polskim systemie prawnym nowa instytucja zwana działalnością nieewidencjonowaną lub nierejestrowaną. Zgodnie z przepisami Prawa przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. W 2021 r. zatem przychód, jaki może uzyskać osoba fizyczna z tytułu działalności nieewidencjonowanej, nie może przekroczyć 1400 zł miesięcznie.
Należy zauważyć, że chodzi o przychody należne w miesiącu, a więc niekoniecznie faktycznie w miesiącu otrzymane. Ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej ustawa o PIT – w odniesieniu do przychodów z działalności gospodarczej przewiduje szczególne regulacje w zakresie pojęcia przychodu. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Skoro działalność nieewidencjonowana nie jest działalnością gospodarczą, to tym samym podmiot ją wykonujący nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców. Jeśli wskazane w przepisach warunki zostaną spełnione, osoba fizyczna, która wykonuje działalność niestanowiącą zgodnie z przepisami Prawa przedsiębiorców działalności gospodarczej, nie ma obowiązku złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną
Skoro działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, to nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba fizyczna, która wykonuje działalność nieewidencjonowaną, nie ma obowiązku:
– zgłoszenia siebie do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego albo do ubezpieczenia zdrowotnego,
– zgłoszenia siebie jako płatnika składek na swoje ubezpieczenia w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z przepisami Prawa przedsiębiorców działalnością nieewidencjonowaną nie może być działalność, która wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Osoba wykonująca działalność nieewidencjonowaną w przypadku, gdy przychód z tej działalności:
1) nie przekroczył w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia – ma prawo złożenia wniosku o wpis do CEIDG,
2) przekroczył w danym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia – ma obowiązek złożyć wniosek o wpis do CEIDG w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie.
Prowadzenie działalności nieewidencjonowanej nie jest obowiązkiem, ale prawem osoby fizycznej, jeśli przychód należny z tytułu tej działalności nie przekracza w miesiącu 50% minimalnego wynagrodzenia. W przypadku przekroczenia ustalonego w przepisach limitu powstaje już obowiązek rejestracji. Działalność ta jest uznawana za działalność gospodarczą począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie.
Stosownie do art. 17 ust. 2 Prawa przedsiębiorców wpisu do CEIDG przedsiębiorców będą określały przepisy uchwalanej wraz z Prawem przedsiębiorców ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. z 2020, poz. 2296, z późn. zm.).
Opodatkowanie działalności nierejestrowanej
Przychody z działalności nierejestrowanej pozostają opodatkowane według zasad ogólnych. Nie można ich rozliczać ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych ani kartą podatkową, jak ma to miejsce w przypadku działalności gospodarczej.
W efekcie działalność nierejestrowana:
– jeżeli stanowiłaby jedyne źródło przychodów podatnika to przy maksymalnym dopuszczalnym przychodzie i nawet przy braku jakichkolwiek kosztów jego uzyskania – wygenerować może w 2021 roku maksymalnie 16.800 zł dochodu – co oczywiście nie przekroczy drugiego progu podatkowego, a więc taka osoba z pewnością zapłaci podatek wg stawki 17%,
– jeżeli będzie dodatkowym źródłem zarobków – wpłynie na łączną wartość dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej. Może więc dojść do sytuacji, że prowadząc działalność nierejestrowaną obok umowy o pracę czy umowy zlecenie łączny dochód podatnika przekroczy 85.500 zł i od nadwyżki tej kwoty taka osoba będzie zobowiązana zapłacić podatek według stawki 32%.
W działalności nierejestrowanej opodatkowany jest dochód (chociaż nie wskazano szczególnego katalogu kosztów związanych z działalnością kwalifikowanych obniżających przychód podatnika), a zatem możliwe jest wykazanie ponoszonych kosztów uzyskania przychodu. Należy je dokumentować dowodami imiennymi, w których podane będą imię, nazwisko i adres zamieszkania nabywcy. PESEL nie jest obowiązkowym elementem takiego dokumentu. Nie ma ściśle określonej, jednolitej listy kosztów uzyskania przychodów. Należy kierować się zasadą, że przychód mogą obniżyć koszty uzasadnione, pośrednio lub bezpośrednio związane z uzyskaniem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu.
Przychody i koszty z działalności nierejestrowanej wykazuje się w formularzu PIT-36 jako odrębne źródło przychodu. Deklarację tą należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym do końca kwietnia następnego roku podatkowego.
Warto w tym miejscu poruszyć kwestię definicji działalności gospodarczej na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), bowiem obejmuje ona szersze spektrum przejawiania jakiejkolwiek aktywności prowadzenia działalności, a mianowicie:
– wszelką działalność usługodawców, handlowców, producentów,
– działalność wykonywaną przez wolne zawody,
– działalność wykorzystującą rzeczy i wartości niematerialne,
– działalność podmiotów pozyskujących zasoby naturalne,
– działalność rolniczą.
Dodatkowo ustawa o VAT nie nakłada żadnych warunków przychodowych dla faktu zaistnienia działalności, nie wyłącza też z definicji działalności takiej, z której osoba fizyczna uzyskuje niskie przychody lub prowadzi ją na małą skalę. Dlatego też z podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT działalność nierejestrowana nie jest wyłączona.
W związku z tym na gruncie ustawy o VAT osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą w określonych sytuacjach stać się pełnoprawnymi podatnikami VAT włączając w to wszelkie prawa i obowiązki, pod jakie podlegają ci podatnicy.
Z uwagi na niski limit przychodów, który może być uzyskany z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej, będzie ona podlegała zwolnieniu podmiotowemu z VAT do kwoty 200.000 zł w skali roku.
Mimo korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona z VAT są zobowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Tak więc osoby prowadzące działalność nierejestrowaną są zobowiązane do prowadzenia ewidencji na potrzeby możliwości ustalenia limitu zwolnienia z VAT w danej działalności. Ewidencja taka powinna zawierać przynajmniej liczbę porządkową transakcji, datę sprzedaży, kwotę sprzedaży oraz sumę sprzedaży narastająco na każdej stronie. Ta sama ewidencja w praktyce może służyć do określania przychodowego limitu z działalności nierejestrowanej.
Fakturowanie działalności nierejestrowanej
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną zwolnioną z VAT generalnie nie jest zobowiązana do wystawienia faktury. Jednakże, jeżeli nabywca zażąda jej wystawienia w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty to w takiej sytuacji fakturę należy wystawić. Dlatego też w praktyce, jeżeli odbiorcą jest firma lepiej na bieżąco wystawiać faktury a jeżeli trafi się klient prywatny, wówczas na żądanie.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną co do zasady nie będzie musiała nabywać kasy fiskalnej, ponieważ nie osiągnie limitu 20.000 zł rocznego obrotu, który zobowiązuje do jej stosowania.
Należy pamiętać, że niektóre rodzaje działalności zostały przez ustawodawcę obligatoryjnie wyłączone ze zwolnienia z VAT. I tak np. osoba świadcząca usługi doradcze chcąca prowadzić działalność nierejestrowaną będzie zobowiązana do rejestracji do tego podatku i wypełniania innych obowiązków przewidzianych w ustawie o VAT.
Jak zostało wskazane w powyższym artykule działalność nierejestrowana daje wiele korzyści, które mogą przemawiać za taką formą prowadzenia działalności, szczególnie na początku. Należą do nich: brak obowiązku rejestracji w CEIDG, brak obowiązkowych składek ZUS, brak obowiązku prowadzenia księgowości, a także brak obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy – podatek płacony jest bowiem dopiero wraz z rozliczeniem rocznym.
Działalność nierejestrowana jest więc z całą pewnością świetnym rozwiązaniem dla osób, które chciałyby spróbować swoich sił w biznesie, ale nie są do końca przekonani czy sobie poradzą.
Bądź w kontakcie z Fundacją Ukraina!
Obserwujcie nas, aby być na bieżąco ze wszystkimi projektami i wydarzeniami Fundacji Ukraina!
Facebook: https://www.facebook.com/CUKR.Wroclaw/ i https://www.facebook.com/fundacja.ukraina/.
Instagram: https://www.instagram.com/cukr.wroclaw/.
YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCS9Afcq5gYybQwMTOvfeGXg.
Bezpieczna przystań
Wyłączna odpowiedzialność za wyrażone opinie spoczywa na autorze i Komisja Europejska oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie ponoszą odpowiedzialności za sposób wykorzystania udostępnionych informacji
