Tym razem zespół Fundacji Ukraina we współpracy z ekspertem prawnym przygotował pomocny artykuł-instrukcję dla osoby, która stawia swoje pierwsze kroki w nowym kraju i chce prawidłowo zadbać o pobyt.
Początek pobytu w nowym kraju to zawsze swojego rodzaju wyzwanie. Załatwienie wszystkich niezbędnych dokumentów, poszukiwanie mieszkania i pracy zabiera mnóstwo czasu i sił, a czasami nawet wprowadza w stan stresu. Aby proces ten przebiegł skutecznie i bezboleśnie musimy mieć jasny plan działań. Zespół Fundacji Ukraina przeprowadził wywiad ze specjalistą prawnym, aby ułatwić pierwsze kroki migrantów na terytorium Dolnego Śląska.
Odpowiedzi na pytanie “O co musi zadbać migrant, przyjeżdżając do Polski?” udzielił ekspert w dziedzinie prawa — kierownik działu prawnego Fundacji Ukraina i pracownik Honorowego Konsulatu Ukrainy — Bartłomiej Potocki:
— W momencie wjazdu na teren Polski osoba, która przekracza granicę, powinna zadbać o miejsce, w którym się zatrzyma, posiadać ważne ubezpieczenie zdrowotne i w jak najkrótszym terminie wyrobić meldunek i numer PESEL.
— Zaczniemy rozpatrzenie tematu od kwestii dotyczących zamieszkania?
— Najbardziej rozpowszechniony sposób załatwienia miejsca zatrzymania to wynajęcie mieszkania lub pokoju. I tu musimy zadbać o podpisanie jasnej i zrozumiałej dla najemcy umowy o wynajmie powierzchni mieszkaniowej z właścicielem lub osobą upoważnioną przez właściciela do wynajęcia mieszkania, pamiętając o spisie wyposażenia w mieszkaniu i udokumentowaniu jego stanu. Tradycyjnie przy podpisaniu umowy wpłacana jest również kaucja, musimy zadbać o to, żeby w umowie były opisane zasady zwrotu tej kaucji i ustalone warunki pobierania odszkodowania w przypadku zbytków.
Kolejną istotną rzeczą po znalezieniu miejsca tymczasowego pobytu jest obowiązek meldunkowy. Najpóźniej 4. dnia pobytu w nowym miejscu zgłaszamy się do urzędu gminy zgodnie z adresem. Łatwo znaleźć potrzebną placówkę można tu: https://www.gov.pl/web/gov/sprawdz-gdzie-zalatwisz-swoja-sprawe. W urzędzie staramy się o meldunek tymczasowy, którego termin jest określony prawem do pobytu (okres ważności wizy, ruchu bezwizowego itd.). Przy pierwszym meldunku cudzoziemiec otrzymuje numer PESEL, który jest potrzebny do wielu czynności cywilnoprawnych, w tym do starania się o zezwolenie na pobyt czasowy. Jeżeli tego nie zrobimy, grozi nam mandat karny zgodnie z kodeksem wykroczeń.
— W jakim przypadku możemy dostać mandat za brak meldunku?
— Dostać mandat można podczas zatrzymania czy sprawdzania osoby przez policjantów lub strażników, w ciągu jakiego ujawni się brak posiadania meldunku tymczasowego, albo podczas kontroli granicznej.
— Co musimy wiedzieć o ubezpieczeniu zdrowotnym?
— Cudzoziemiec powinien być ubezpieczony przez cały czas pobytu na terenie RP. Ubezpieczenie zdrowotne jest niezbędne w przypadku wystąpienia krótkiej choroby lub obniżenia zdolności do pracy. W Polsce obok siebie istnieją dwa systemy ubezpieczeń zdrowotnych: publiczny , przedstawiony przez NFZ: https://www.nfz-wroclaw.pl/ i prywatny system abonamentowy typu Luxmed, Medicare. Brak ubezpieczenia powoduje pełną odpłatną formę leczenia. Kilka dni w szpitalu bez ubezpieczenia mogą powodować wystawienie nawet kilkutysięcznego rachunku. W przypadku nieopłacenia takiego długu następuje postępowanie komornicze i obciążenie konta. Przy ponownym wjeździe na teren RP kwota na pokrycie rachunku zostanie ściągnięta z konta bankowego. Wybierając prywatne ubezpieczenie, musimy również pamiętać o rzetelnym przeczytaniu umowy, ponieważ często takie ubezpieczenie nie pokrywa leczenia w publicznych szpitalach, kosztów transportu poszkodowanego i wielu innych rzeczy, które zapewnia NFZ.
— W jaki sposób osoba może się ubezpieczyć?
— Są dwa sposoby uzyskania ubezpieczenia. Pierwszy to dobrowolne ubezpieczenie, przy którym osoba samodzielnie podpisuje umowę z NFZ, a drugi to otrzymanie tytułu do ubezpieczenia — zgłoszenie do NFZ przez pracodawcę lub uczelnie. Należy pamiętać, że im wcześniej zadbamy o ubezpieczenie dobrowolne, tym mniejsza będzie kwota pobierana przez NFZ przy podpisaniu umowy. Z kolei pracodawca ma obowiązek zgłosić pracownika w ciągu 7 dni od rozpoczęcia umowy do NFZ i ZUSu (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zajmuje się ubezpieczeniem w przypadkach dłuższej niezdolności do pracy w tym ciąży, zasiłku macierzyńskiego, emerytury itd.).
— Jak sprawdzić, czy pracodawca zgłosił nas do NFZ?
— Należy sprawdzić, czy jesteśmy zgłoszeni do zintegrowanego systemu EWUŚ: https://ewus.nfz.gov.pl/ap-ewus/ albo wejść do elektronicznego systemu EPUAP: https://pz.gov.pl. Aby się zarejestrować, musimy mieć numer PESEL i bankowość elektroniczną dla potwierdzania swojej tożsamości cyfrowej. W tym systemie możemy załatwić online każdą zmianę administracyjną, sprawdzić posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego i poprawność zgłoszenia do urzędu skarbowego.
Pilnowanie tych podstawowych kroków pomoże ustalić pobyt na terytorium RP tak, aby on był potraktowany jako legalny. W przypadku powstania jakichkolwiek pytań zachęcamy do skorzystania z pomocy naszych konsultantów i specjalistów Infopunktu CUKR, który oferuje darmowe konsultacje dla obywateli państw trzecich: https://fundacjaukraina.eu/infopunkt-i-konsultacje-doradcow-i-specjalistow/.
Bezpieczna przystań
Projekt reSTART jest współfinansowany z Programu Krajowego Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz budżetu państwa
Wyłączna odpowiedzialność za wyrażone opinie spoczywa na autorze i Komisja Europejska oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie ponoszą odpowiedzialności za sposób wykorzystania udostępnionych informacji
